‘Aldatma bir ilişkinin başına gelen en kötü şey değildir.’ der çift terapisti Esther Perel ‘Tutsak Cinsellik’ kitabında (Perel, 2017). Ancak aldatmanın onarılabilir olması, bu deneyimin partnerler için acı verici olmadığı ve ilişkide derin hasarlar oluşturmayacağı anlamına gelmez.
Her yakın ilişkide olduğu gibi romantik ilişkide de güven duygusu ilişkinin temelini oluşturur. Romantik ilişkiyi diğer yakın ilişkilerden ayıran unsurlardan biri de partnerlerin birbirlerine karşı sadakat ve bağlılık sorumluluğu taşıyor olmalarıdır. Romantik ilişkide aldatma güven duygusu, sadakat ve bağlılık gibi ilişkisel kaynaklara zarar verir. Yapılan araştırmalarda aldatmanın çocuk kaybı yaşamaktan sonraki en ağır travmatik etki yaratan yaşantılardan bir tanesi olduğu ortaya konmuştur (Özgün, 2010).
Aldatma daha çok partnerlerin ilişki dışındaki üçüncü bir kişiyle bir diğer partnerin haberi olmadan duygusal ya da fiziksel yakınlık kurma olarak tanımlansa da aslında aldatmanın tanımı da ilişkiden ilişkiye değişebilir. Örneğin, bazen yalan konuşmak ya da görüşülmemesi üzerine karar alınan arkadaş/akraba ile partnerden habersiz görüşmek de kimi çiftler için aldatma deneyimi olarak değerlendirilebiliyor. Tanım farklılığı gibi, aldatmanın nedenleri ve ilişkiye etkileri de ilişkiden ilişkiye çeşitlilik gösterebilir. Yaşamsal değişimlerin yarattığı kaygılar, sıkılma/ilgisizlik, partnerin duygusal olarak ulaşılamaz olması, cinselliğe dair aşılamayan problemler, partnerler arasındaki uyumsuzluk, ilişkideki güven duygusunun oluşamaması, partnerler arasındaki katı/geleneksel beklentiler, cinselliğin metalaştırılması ve insanların bunu fantezi haline getirmesi, evliliğe dair gerçeküstü beklentilerin yaratacağı hayal kırıklıkları gibi birçok farklı stres faktörü aldatmanın nedenleri arasında sıralanabilir. (Özgün, 2010) Ancak, herhangi bir nedeni olması, aldatmanın kabul edilebilir olduğu anlamına gelmez. Bu sebeplerin bir stres olarak kabul ediliyor olması bu meselelerle zorlanan her çiftin ilişkisinde aldatma/aldatılma deneyimleyeceği anlamına gelmemektedir. Çiftler içinde bulundukları zorlukları tespit edip konuşamadıklarında, bu zorlanma hallerinde birbirlerine ulaşamadıklarında ya da ilişkiye iyi gelen sağlıklı baş etme yöntemlerini birlikte keşfedemediklerinde duygusal kopukluk yaşamaya başlarlar ve bu duygusal kopukluk bazı durumlarda aldatmayla sonuçlanabilir.
Bununla birlikte ilişkide yaşanan duygusal kopukluklar sağlıklı iletişim becerileri ve duygu düzenleme biçimleriyle birlikte onarılabilir. Duygusal kopukluk aldatma davranışını tek başına meşrulaştırmaz ancak ilişkide neler olduğuna ve çiftin nelere ihtiyaç duyduğuna dair bizlere bir fikir haritası verebilir.
Birçok insan, aldatmanın fiziksel bir ilişkiyi içerdiğini düşünür. Ancak, aldatma, fiziksel bir ilişkiden daha fazlasını içerebilir. Örneğin, duygusal aldatma, partnerin duygusal ihtiyaçlarını başka bir kişiyle karşılamak için zaman ve enerji harcamasıdır. Bağlanma kuramına göre ‘evrensel bağlanma ihtiyaçları’ adını verdiğimiz bu duygusal ihtiyaçlar karşılanmadığında ilişkideki partnerler bu ihtiyaçlarını üçüncü bir kişiyle karşılama arayışına girebilirler (Levine & Heller, 2011).
Aldatma sonrası güven kaybı yaşanan ilişkilerde onarım mümkündür. Bazı teorisyenlere göre aldatma sonrasında partnerler ilişkiyi onarmak, kuvvetlendirmek ile ilgili ortak sorumluluk alarak birbirleriyle çok daha derin bir bağ kurabilmektedirler. Aldatan partnerin aldatmayı kabul edip sorumluluk alması, aldatılan partnerin daha az Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) belirtileri gösterdiğini ortaya koymaktadır (Özgün, 2010). Aldatan partner tarafından eylemin yıkıcılığını kabul etmek, samimi özür dilemek ve onarım yolunda çabalamak sağlıklı onarım için gereklidir. Bununla birlikte aldatılan partnerin stabilize olduktan sonra partnerinin çabasını görüp takdir ediyor olması da onarımın sağlamlaşması için önemlidir.
Onarım mümkün olmadığında güven kaybı, kırılan kalpler, ayrılıklar, boşanmalar, düşük özgüven, intikam alma, öfke ve suçluluk duyguları gözlemlenir. Çift terapisi kriz yönetimi, stabilize olma, onarım ve ilişkideki bağı derinleştirme gibi konularda çiftlere yardımcı olur.
Sonuç olarak, romantik ilişkilerde aldatma, büyük bir sorun olarak kabul edilir ve birçok olumsuz sonuca yol açabilir. Ancak, çiftler arasındaki iletişim, anlayış ve bağlılık, aldatmayı önlemek için en iyi koruyucu faktörler olabilir. İlişkideki problemler ortaya çıktığında, açık ve dürüst bir iletişim yolu bulmak, çiftlerin sorunları çözmelerine ve ilişkilerini sağlamlaştırmalarına yardımcı olabilir.
Uzman Psikolog Şeyda Yazıcı
Kaynakça:
Levine, A., & Heller, R. (2011). Attached: The New Science of Adult Attachment and How It Can Help You Find and Keep Love.
Özgün, S. (2010). The predictors of the traumatic effect of extramarital infidelity on married women: coping strategies, resources, and forgiveness [Ph.D. – Doctoral Program]. Middle East Technical University.
Perel, E. (2020). The State of Affairs. Rethinking Infidelity. Zeitschrift Für Sexualforschung, 33(01), 55–56. https://doi.org/10.1055/a-1123-0912
Perel, E. (2017, October 10). Mating in Captivity: Unlocking Erotic Intelligence. Harper Paperbacks. https://doi.org/10.1604/9780060753641
